मिथिला सँस्कृति मिथिलाको सबैभन्दा ठूलो सम्पति ः शिक्षामन्त्री यादव

सदरमुकाम सिरहामा ‘झिझियाँ फेस्टिवल २०१४’ को आयोजक समितिले दोसल्ला र मायाको चिनोसहित सम्मान गर्दै शिक्षा मन्त्री चित्रलेखा यादवलाई ।

लहान । ‘लोकनृत्य झिझियाके बचाउ, अपन मैथिली सँस्कृतिके जगाउ’ मूल नारासँगै सदरमुकाम सिरहामा आयोजना गरिएको झिझियाँ फेस्टिवल २०१४ को उद्घाटन गर्दै शिक्षामन्त्री चित्रलेखा यादवले मिथिला सँस्कृति मिथिलाको सबैभन्दा ठूलो सम्पति रहेको बताईन ।
मिथिलाका धरोहरहरुको संरक्षण, सम्र्वद्धन गर्नु सवैको प्रमुख कर्तव्य रहेको मन्त्री यादवले भनिन् । उनले, ‘मिथिला सँस्कृति मिथिलाको सबभन्दा ठूलो सम्पति हो । यसको संवद्र्धन गर्नु प्रमुख कर्तव्य र दायित्व हाम्रै छ । हामी यसका निम्ति जुट्नुपर्छ भने ।’

चन्द्र उमाविले शतवार्षिकि मनाउने

लहान । तत्कालिन राजा चन्द्रशम्शेरले स्थापना गरेको, नेपालकै दोश्रो ऐतिहासिक चन्द्र उच्च माध्यमिक विद्यालयले स्थापनाको सय वर्ष पुगेको अवसरमा शतवार्षिकि मनाउन भेला गरी समिति गठन गरेको छ । वि.सं.१९७१ मा विद्यालयको स्थापना भएको थियो । 
 शतवार्षिकि आयोजक समितिको संयोजकमा विद्यालयका प्राचार्य मधुसुदन कर्ण रहेको हो, भने सदस्यहरुमा विद्यालयमा कार्यरत शिक्षकहरु रहेको जनाइएको छ । आयोजक समितिले समाजमा रहेका अन्य पक्षसँग समन्वय गरी विद्यालयको शतबार्षिकी मनाउन तयारी गर्ने गठित समितिका संयोजक कर्णले बताए ।

घुमुवा प्रहरीद्वारा गोली हान्ने धम्की

लहान । जनतालाई शान्ति सुरक्षा दिने प्रहरीले एक व्यापारीलाई गोली हान्ने धम्की दिएको छ । इलाका प्रहरी कार्यालय लहानमा कार्यरत घुमुवा प्रहरी दुर्गा यादवले लहानका युवा व्यापारी अनिल साहलाई बुधबार राति २४ घण्टाभित्र गोली हान्ने धम्की दिएका हुन् ।

व्यापारको काम सकी साथी भेट्न गएको बेला बुधबार राति ८ बजे अत्याधिक मदिरा सेवन गरेका घुमुवा प्रहरी यादवले साहलाई अचानक ‘तैले धेरै पैसा कमाएको छस्, फुर्ति लाउँछस्, तलाई २४ घण्टाभित्र गोली हानेर उडाइदिन्छु’

नेताहरुको नाराबाजी र उग्रता पछि पोखरी ठेक्का स्थगित

लहान । बिना ठेक्का पोखरी उपभोग गरिरहेका स्थानीय केही नेता र उनका आसेपासेहरुको नाराबाजी र उग्रताका कारण पिप्रा प्रपी गाउँ विकास समितिले लगाउन लागेको पोखरी ठेक्का अर्को सूचना जारी नभएसम्मको लागि मंगलवार स्थगित भएको छ ।
पोखरी ठेक्का लगाउन जारी गरेको सार्वजनिक सूचना अनुरुप सोमवार ठेक्का फारम बिक्री भएको थियो । सो विभिन्न सात वटा पोखरीका लागि ४९ थान टेण्डर फारम बिक्री भएको गाविस कार्यालयले जनाए । स्रोतका अनुसार फारम बिक्री हुने दिन पनि उनीहरुले अबरोध गर्न खोजेका थिए । गाउँको विकासका निम्ति स्थानीय कोष बलियो होस भन्ने अभिप्रायले विभिन्न अबरोधलाई गाविस सचिव रंजित कुमार दास कर्णले चिर्न प्रयास गरे ।
तर, केही स्थानीय नेता र उनी नजिकका गाउँहरुले गालीगलौजसँगै

प्रहरीद्वारा गाँजा र सुपारी बरामद

लहान । जिल्ला प्रहरी कार्यालय सिरहाले इटाटार १ स्थित महेन्द्र प्रसाद यादवको धान खेतमा परालले छोपेर

राखेको अवस्थामा ७५ किलो ६ ग्राम गाँजा फेला बरामद गरेको छ । गाँजा राख्ने व्यतिmको खोजी कार्य जारी रहेको प्रहरी उपरिक्षक पुर्णचन्द्र जोशीले बताए ।

माध्यमिक तहमा गर्दै अधिकांश छात्रा विवाह, रेडक्रसको अभियानले असर गरेन्

शम्भु यादव
लहान । सिरहा सदरमुकामदेखि झन्डै ७÷८ किलोमिटरको दूरीमा रहेको अर्नमा प्र.पी. –९ हरकट्टाकी रुवी कुमारी महतो सिद्धिचरण मावि अर्नमामा कक्षा ८ मा पढ्दै थिइन् । उनी कक्षा ८ मा पढ्दापढ्दै त्यही कक्षामा पढ्ने हरि शर्मासँग माया बसेको पतो नै भएन । उनीहरुको माया प्रेम कक्षा १० सम्म पुग्यो ।
भरखर १६ वर्षको किशोरावस्थामा के ठीक के बेठीक छुट्याउनै नसक्ने उमेरमै मायामा परेकी रुवी अन्जानमै नयाँ जीवनको सुरुवात गर्ने निर्णय गरिन् । एसएलसी परिक्षा दिएर नतिजाको प्रतिक्षा पनि नगरेर प्रेममा फसेको रुवीले हरिसँग भागेर प्रेम विवाह गर्न पुगिन् । प्रेम विवाह गरेर आफन्तसँग पनि छुटनु परेको थियो । विवाह गरीसकेपछि नतिजा आयो, दुवै पास भयो । तर अगाडि पढ्न सकेनन् उनीहरु, आर्थिक समस्याले गर्दा । विवाह भएकै केही दिनमै रुवी आमा बनेकी छिन् ।

हेर्दा आमाबाबुसँगै काखमा बसेर पढाइ र पालनपोषण पाउनुपर्ने उमेरमा रुवीमाथि बच्चाकै लालनपालनको जिम्मेवारी आइपुगेको छ । छोरा पाएकी उनलाई अहिले एकातिर आमाको भूमिका निभाउनुपर्ने र अर्कोतिर आर्थिक सङकटले गर्दा पढाइ नै अवरुद्ध भएको भयो । कति पटक प्रयास गर्दा पनि ‘प्लस टु’ सम्म पढ्न सकेन, हरि र रुवी । पढाई छोडेर हरी अन्ततः गत साउन २२ गते पैसा कमाउन विदेशिए ।

नियम मिचिदैँ प्रमाणपत्र बाड्दै

लहान । घरेलु तथा सना उद्योग कार्यालय लहानले नियम मिचेर उद्योगको प्रमाण पत्र वितरण गरेको पाईएको छ । ग्यारेज, सहमिल, गृल उद्योग, होटल लगायतका उद्योगको प्रमाण पत्र वितरणमा व्यापक अनियमितता भएको पाईएको छ ।

भ्रष्टाचार निवारण ऐन ०५९ ले शिक्षकलाई उद्योग, ब्यापार गर्न रोक लगाएको छ । तर, घरेलुले शिक्षकलाई उद्योगको अनुमति पत्र दिएको पाईएको छ । ०६८ माघ ३ गत्ते माध्यमिक विद्यालय महदेवा पोर्ताहाका शिक्षक भोलाप्रसाद यादवको नाममा घरेलु तथा साना उद्योग कार्यालय लहानबाट शुभलक्ष्मी वढी विल्डर्स नामक उद्योगको प्रमाण पत्र जारी भएको पाईएको छ ।

मोडलले भनिन्, ‘भित्रको देखाएपनि बाहिरको देखाएपनि के चासो

काठमाडौं । पटक पटक उत्तेजक फोटो सार्वजनिक गरेर चर्चा र विवादमा आउने मोडन तिर्सना बुढाथोकीले फेरी अर्को तस्वीर सार्वजनिक गरेपछि चर्चामा छिन् ।

तर उनले उक्त तस्वीर सार्वजनिक गरेपछि सञ्चारमाध्यममा आएको समाचारलाई लिएर उनले तत्कालै प्रतिक्रिया सार्वजनिक गरेकी छन् ।

उनले सामाजिक सञ्जाल फेसबुकमा आफूले भित्र देखाएपनि बाहिरको देखाएपनि के चासो भन्दै आक्रोस पोखेकी हुन् ।

बुढाथोकीले लेखेकी छन्, ‘मैले भित्रको देखाएपनि बाहिरको देखाएपनि मिडियालाई के को चासो मेरो स्वतन्त्रताको अधिकार हो ।’

उनले ‘मलाई सानो तिनो कुराले फरक पार्दैन आखिर म तिर्सना नै हुँ ’ लेखेर उनले संवेदनशील अंग प्रष्ट देखिने गरी तस्वीर पोष्ट गरेकी थिइन् ।

सिरहाका सामुदायिक विद्यालयमा छात्राको संख्या बढ्यो

लहान । छोरीलाई पनि छोरासरह पढाउन थालेपछि सिरहाका सामुदायिक विद्यालयमा छात्रभन्दा छात्राको संख्या बढेको छ ।

सरकार र विभिन्न संघसंस्थाले गाउँ गाउँमा संचालन गरेको बालकक्षामा छात्र बढी भएपनि विद्यालयमा छात्राको संख्या अधिक रहेको जिल्ला शिक्षा कार्यालयको तथ्याकंले देखाएकोे छ ।

सिरहामा उच्च मावि ३८, मावि ३४, निमावि ५३ र प्रावि ३०३ वटा रहेको छ । सिरहामा कुल विद्यार्थीे संख्या १ लाख ४० हजार २ सय २३ रहेका शिक्षा कार्यालयले जनाएको छ ।

जसमध्ये ७२ हजार ४ सय ८० जना छात्रा र ६७ हजार ७ सय ४३ छात्र रहेको जिल्ला शिक्षा कार्यालयको तथ्यांकले देखाएको छ । कुल विद्यार्थीमध्येको ४ हजार ७ सय ३७ छात्रा वढी रहेको देखिन्छ । यो तुलनात्मक रुपमा करीब चार प्रतिशतले छात्राको संख्या बढी हो ।

सरकारले पछिल्लो समय बालिकाशिक्षालाई प्रोत्साहनस्वरुप आरक्षणलगायत व्यवस्था गरेपछि सामुदायिक विद्यालयमा छात्रासंख्या बढेको जिल्ला शिक्षा अधिकारी ओमबहादुर कटुवालले बताए ।

अभिभावकमा छोरीलाई समान व्यवहार गर्नुपर्ने चेतनाबोधले यो आँकडा बढाएका चन्द्र उच्च माध्यमिक विद्यालयका मकसुद कर्ण बताउछन् । www.nepalsandesh.com

सरकार नगर्ने, प्रतिपक्षी कराउने मात्रै !

मस्त केसी, काठमाडौं । नेताहरु भाषणमा जहिले भन्ने गर्छन् राजनीति जनताको सेवा हो । तर हाम्रा राजनीतिक दल र तिनका नेताले राजनीतिलाई भाषणमा मात्रै सीमित राखेका छन् । राजनीतिका नाममा नेताहरु ३ ‘प’ अर्थात पैसा, पावर र प्रतिष्ठा आर्जन गर्ने माध्यमतिर मात्रै लागेको देखिन्छ ।

प्रहरीको सक्रियताले ढुङगा, गिट्टी, बालुवा उत्खनन्मा कमी

लहान । सरकारले असार, साउन र भदौं महिनाभर नदीनाला ढुङगा, गिटीको उत्खननमा प्रतिबन्ध लगाएपछि यहाँका नदीहरुमा अवैध उत्खनन कार्यमा कमी आएको छ । सिरहाको कमला, बलान, गागन, मैनावती, खुट्टिखोला लगायतका नदीहरुबाट अबैध उत्खनन भइरहेको थियो ।
पहिले यहाँ नदीहरुमा दिनभरी गिट्टी बालुवा उत्खनन ट्याक्टर, टिपर, स्काभेटर र मजदुरको घुईचो लाग्ने गरेका थिए । स्थानीय प्रहरीले केही नदीबाट ट्रयाक्टरसहित मजदुरलाई नियन्त्रणमा लिएपछि गिट्टी बालुवा उत्खनन कार्यमा कमी भएको इलाका प्रहरी कार्यालय लहानका प्रहरी निरिक्षक सन्तोष निरौलाले बताए । उनले,‘खुट्टिखोलाबाट दुई ट्रयाक्टरसहित केही मजदुर नियन्त्रणमा लिएर,उनीहरुलाई सम्झाई बुझाई छोडेको भने । सरकारले गरेको परिपत्रका वारेमा थाहा नभएको सुनाएपछि छोडेको प्रहरी निरिक्षक निरौला बताए ।
प्रहरी निरिक्षक निरौलाले भने,  वन, जिविस सक्रिय रुपमा नदीको ढुङगा गिटी उत्खनन् कार्यलाई रोक्ने तर्फ ध्यान दिदैँन एक्ले प्रहरी कति गर्न सक्छ ।

गिट्टी बालुवा उत्खनन रोक्न अन्य निकायले चासो  नदेखाएका पनि प्रहरीले देखाएको छ । सिरहाका जिल्ला प्रहरी कार्यालय सिरहाका प्रहरी उपरिक्षक पूर्णचन्द्र जोशीले नदीनालाबाट गिट्टी बालुवा उत्खनन गर्न मन्त्रालयको पत्र प्राप्त भएको भन्दै उत्खनन गर्न नदिन आफ्ना मातहतका सबै प्रहरी कार्यालयलाई निर्देशन दिएको बताए । उनले भने, ”नदिबाट गिट्टी बालुवा उत्खनन रोक्नका लागि प्रहरी परिचालन गरेको छु ।”
जिविस र वनले चासो लिएको छैन
सरकारको निर्णय विपरित जिल्ला विकास समिति सिरहाले गिट्टी बालुवा उत्खनन गर्नका लागि ठेक्का लगाएका छन् । यतिवेला जिविसका कर्मचारीहरु राजमार्गमा बसेर जिल्ला निकासी कर असुल्न पाउनुपर्ने माँग गर्दै अनिश्चितकालिन आन्दोलनमा थिए ।
जिविस सिरहाले कमलादेखि बलानसम्ममा पर्ने करिब १६ वटा नदीबाट गिट्टी बालुवा उत्खनन गर्न एक बर्षका लागि रु. १ करोड २६ लाखमा ठेक्का लगाएको छ । लहान ५ स्थित एस.एच.ए. निर्माण सेवाका प्रोपराइटर अब्दुल सकुरले ठेक्का लिएका हुन् ।
मन्त्रालयबाट असार, साउन र भदौं महिनामा नदीनालाहरुबाट गिट्टी बालुवा निकाल्न नदिन पत्र आएकोले सोही अनुसार ठेक्केदारले भदौं मसान्तसम्म गिट्टी वालुवा उत्खनन नगर्न मौखिक निर्देशन दिएको जिविसका कर शाखा प्रमुख महेन्द्र प्रसाद यादबले बताए । उनले भने, ”आन्दोलनबाट प्रभावित भएपछि जिविसले  लिखित पत्र ठेक्केदारलाई काट्न सकेका छैन् ।
जिविसले अनुमगन पनि गरेका छैन् । कर शाखा प्रमुख यादबले गिट्टी बालुवा उत्खनन गर्न रोकेको छैन् भने अहिले ठेक्केदारसँग पुनः कुरा गरेर उत्खनन् पूर्ण रुपले रोक्न लगाउने बताए ।
जिल्ला वन कार्यालय लहान देखि एक किलोमिटरकै दुरीमा पर्ने बलान र खुट्टिखोला नदीबाट स्काभेटरकै प्रयोग गरेर टिपरमा लोड गरी गिट्टी बालुवा उत्खनन् गरिरहेको देखिन्छ ।  तरपनि बन कार्यालयका कर्मचारीको चुपचाप बसेका छन् ।
वनका कर्मचारी स्रोतका अनुसार वन कार्यालयका प्रमुखदेखी केही कर्मचारीकै मिलोमतोमा गिट्टी बालुवा उत्खनन् भइरहेको छ । उनले भने,‘कार्यालयको गाडी विग्रेर राखेको छ , हाकिमले बनाइदिदैँन, गस्ती गर्न समस्या भएको छ । गस्ती गएपनि हाकिमले रोक लगाइदिन्छ ।
मजदुरलाई समस्या
नदीहरुमा ढुङगा गिटी उत्खनन् कार्यमा सरकारले रोक लगाएपछि सार्वसाधरण मजदुरहरु मार्कामा परेका छन् । खोलामा काम गरेर दैनिकी चलाउथ्यो, सरकारले काम रोक लगाइदियो, अव के गरी खाने लहान १० गुदिगाउँकी सन्तोषी पासमानले भनिन । उनी सधैँ घर नजिकै रहेको खुट्टिखोलामा ढुङगा, गिटीको काम गरेर गुजारा गथ्र्यो ।
क्रसर उद्योगले स्टक गरी राखेको गिटी र ढुङगा खरिद गर्न चर्को मूल्यमा बेच्ने गरेका छन् । प्रहरीले जिल्लाका सबै नदीहरुबाट ढुङगा गिटी निकासीमा प्रतिबन्ध लगाएपछि सर्वसाधरण्ँहरु चर्को मूल्य तिरेर ढुंगा, गिट्टी, बालुवा लगायत सामाग्री खरिद गर्न बाध्य भएका छन् ।
ढुंगा, गिट्टी, बालुवा  उत्खनन् बन्द भएपछि जिल्लामा निर्माणाधिन साना ठूला सबै योजनाहरु प्रभावित भएका छन् । ढुंगा, गिट्टी, बालुवाको अभावमा समयमा सकिनु पर्ने योजनाहरु सम्पन्न हुन सकेका छैनन् ।